Głównym celem prowadzonej polityki przestrzennej jest kształtowanie przestrzeni w sposób uwzględniający w uporządkowanych relacjach uwarunkowania i wymagania: funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe, kompozycyjno-estetyczne, tworząc tym samym harmonijną całość (ład przestrzenny). 

Podstawowym dokumentem kształtującym obecnie politykę przestrzenną miasta Cieszyn jest Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Cieszyna (uchwała Rady Miejskiej Cieszyna z dnia  29 grudnia 2016 r., nr XXVIII/270/16).  Na jego podstawie tworzy się dla wybranych obszarów miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku, gdy na terenie nie ma obowiązujących planów miejscowych, wydawane są indywidualne decyzje o warunkach zabudowy. 

24 września 2023 r. weszła w życie, planowana od dłuższego czasu, znacząca zmiana ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Ma ona znaczny wpływ na prowadzenie polityki przestrzennej w gminach w całej Polsce. Jednym z kluczowych aspektów reformy jest zastąpienie dotychczasowego dokumentu Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy planem ogólnym. Zgodnie z przepisami wyżej wymienionej ustawy, do dnia wejścia w życie planu ogólnego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego zachowuje swoją moc, jednak nie dłużej niż do 31.12.2025 r.

W dniu 28 sierpnia 2024 r. Rada Miejska Cieszyna podjęła uchwałę nr V/52/24 w sprawie przystąpienia do sporządzenia Planu ogólnego miasta Cieszyna. 

Plan ogólny to nowy dokument planistyczny, który będzie stanowił akt prawa miejscowego, a ustalenia w nim zawarte będą wiążące dla miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz decyzji o warunkach zabudowy.  Będzie on określał podział obszaru gminy na strefy planistyczne oraz wskazywał gminne standardy urbanistyczne. W planie ogólnym fakultatywnie będzie można określić także obszary zabudowy śródmiejskiej, obszary uzupełnienia zabudowy oraz gminne standardy dostępności infrastruktury społecznej. 

Miejscowe Plany zagospodarowania przestrzennego

Odpowiednie zarządzanie przestrzenią w mieście, ma bardzo duże znaczenie dla utrzymania porządku przestrzennego, a uchwalanie nowych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego ma korzystne długotrwałe efekty.  

Na koniec 2024 r. na terenie miasta Cieszyna obowiązywały 22 miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Powierzchnia miasta objęta planami miejscowymi wynosiła 2.089 ha, co stanowiło 73,01 % powierzchni miasta.

W 2024 r. Rada Miejska Cieszyna uchwaliła 1 miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, który objął powierzchnie 345 ha, z czego dla 229 ha już obowiązywały miejscowe plany. Wejście w życie „nowego” miejscowego planu za skutkowało utratą ważności 4 innych miejscowych planów.

Każdy nowy plan miejscowy ma na celu korzystne oddziaływanie na zagospodarowanie objętych jego granicami terenów oraz pozytywnie wpływa na wizerunek gminy  i zadowolenie mieszkańców, a także jest gwarancją racjonalnego gospodarowania terenami dotąd niezabudowanymi, a także usprawnia procesy inwestycyjne . 

Miasto Cieszyn prowadzi również Geoportal, system  umożliwiający przeglądanie on-line danych przestrzennych oraz wyszukiwanie zbiorów i usług danych przestrzennych, informacji z różnych  rejestrów publicznych i załatwiania spraw urzędowych, w trybie publicznym lub chronionym, w  zależności od rodzaju danych i spraw do załatwienia. 

Link do Geoportalu dla pozyskania grafiki: https://miastocieszyn.geoportal2.pl/map/mpzpapp/rejplan.html

Decyzje o warunkach zabudowy i decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego

Decyzje o warunkach zabudowy wydawane są na obszarach nie objętych planami zagospodarowania, w celu określenia sposobu zagospodarowania terenu i warunków zabudowy dla inwestycji, których charakter nie odpowiada katalogowi inwestycji celu publicznego. Należy przy tym zaznaczyć, że inwestycje realizowane na ich podstawie opierają się na kontynuacji funkcji, parametrów, cech i wskaźników kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu określanych na podstawie zabudowy zlokalizowanej na działkach sąsiednich. W 2024 r. w mieście Cieszynie wydano 77 decyzji o warunkach zabudowy, z czego:

• 5 dotyczących zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej,

• 50 dotyczących zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej,

• 12 dotyczących zabudowy usługowej,

• 10 innej zabudowy.

Na obszarach nie objętych miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego warunki dla realizacji inwestycji celu publicznego ustala się w drodze decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Treść decyzji celu publicznego obejmuje zatem szczegóły dotyczące warunków i wymagań ochrony i kształtowania ładu przestrzennego, ochrony środowiska i zdrowia ludzi oraz dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, obsługi w zakresie infrastruktury technicznej i komunikacji, wymagań dotyczących ochrony interesów osób trzecich, ochrony obiektów budowlanych, czy linii rozgraniczających teren danej inwestycji. W 2024 r. w mieście Cieszynie wydano 9 decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, z czego:

•  7 dotyczących infrastruktury technicznej, 

• 2 dotyczące obiektów publicznych.

WYRÓŻNIENIA

W konkursie ECO-MIASTO 2024 w kategorii konkursowej "Zielona-błękitna infrastruktura miasta poniżej 100 tys. mieszkańców", Gmina Cieszyn otrzymał wyróżnienie (w tej kategorii jury nie przyznało nagrody). Wyróżnienie zostało przyznane  za kompleksowe podejście do budowania zielono-błękitnej infrastruktury miasta uwzględnione w miejskich dokumentach strategicznych i ujęte w przemyślaną grupę inicjatyw i programów tworzonych przy udziale mieszkańców.

Ponadto Gmina Cieszyn otrzymał nagrodę specjalną Ambasady Francji w Polsce – wyjazd do wybranego miasta we Francji połączony z wizytą studyjną i spotkaniami między samorządami; zgodnie z uzasadnieniem: „Mając na uwadze wieloletnią współpracę Cieszyna z miastem Cambrai, a także kompleksowe podejście Cieszyna do rozwoju zielono-błękitnej infrastruktury, jako jednego z kluczowych aspektów rozwoju miast, Ambasada Francji w Polsce zdecydowała się nagrodzić Cieszyn, aby wesprzeć refleksję nad rolą zielono-błękitnej infrastruktury w budowaniu miejskiej rezyliencji”.

niektóre programy z zakresu ochrony środowiska 

• Programy "Śląskie. Przywracamy Błękit" i "Czyste Powietrze" oraz "Ekodoradca",

• Gminny program ochrony środowiska miasta Cieszyna,

• Plan działań na rzecz zrównoważonej energii i klimatu dla miasta Cieszyna,

• Plan gospodarki niskoemisyjnej miasta Cieszyna,

• Miejski plan adaptacji do zmian klimatu dla miasta Cieszyna do 2030 r.,

• Strategia elektromobilności miasta Cieszyna na lata 2020-2023,

• Uchwała krajobrazowa.

Wszystkie programy i strategie zostały szczegółowo opisane w dziale "Realizowane polityki, programy i strategie".

Działania w zakresie ochrony i wzrostu bioróżnorodności 

Na podstawie wyników corocznego przeglądu drzew – pomników przyrody, przeprowadzono zabiegi pielęgnacyjne 12 drzew objętych ochroną. Dodatkowo Parafia Ewangelicko-Augsburska w Cieszynie we własnym zakresie sfinansowała zabiegi pielęgnacyjne kolejnych 4 drzew pomnikowych rosnących na pl. Kościelnym na nieruchomości będącej własnością Parafii. 

Na terenach zieleni miejskiej posadzono 75 drzew – typowe sadzonki stosowane na terenach zieleni, tzn. obwody pni większości drzew mieściły się w przedziale 12-16 cm. Posadzono również 3 krzewy. Nasadzenia te polegały przede wszystkim na uzupełnieniu zadrzewień w parkach, na zieleńcach i w pasach drogowych, a nowe drzewa wprowadzono w miejsce drzew usuniętych (głównie ze względu na obumarcie lub zły stan zdrowotny).

Wzdłuż ul. Bielskiej, na terenie Rezerwatu przyrody „Lasek Miejski nad Puńcówką” oraz na terenie użytku ekologicznego „Łęg nad Puńcówką”, dokonano nasadzeń krzewów i bylin wraz z pielęgnacją istniejącego drzewostanu.

Pod nadzorem Nadleśnictwa Ustroń przeprowadzono zabiegi z zakresu gospodarki leśnej w obrębie lasu komunalnego położonego w rejonie ul. Harcerskiej (prace polegały na usunięciu wiatrołomów i śniegołomów oraz wycince drzew obumarłych, głównie świerków i jesionów). 

W wyniku prac łącznie pozyskano 13,04 m3 drewna tartacznego oraz 11,67 m3 drewna opałowego, które zostało sprzedane za kwotę 8.677,91 zł.

Ponadto:

• zakupiono karmę dla ptaków dziko żyjących (wykładaną w okresie zimowym do karmników zlokalizowanych na komunalnych terenach zieleni), 

• zorganizowano szkolenie dla służb miejskich w zakresie postępowania z dzikimi zwierzętami.

DZIAŁANIA EDUKACYJNE I PROMOCYJNE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA I EKOLOGII 

Konkurs plastyczny dla uczniów szkół podstawowych

Gmina Cieszyn razem z Polskim Towarzystwem Turystyczno-Krajoznawczym Oddział „Beskid Śląski” – Komisją Ochrony Przyrody była współorganizatorem corocznego konkursu plastycznego dla uczniów szkół podstawowych, umożliwiającego poznanie drzew – pomników przyrody na terenie Cieszyna (z budżetu miasta sfinansowano zakup nagród dla laureatów).

Konkursu plastycznego pt. „Jak mogę się przyczynić do poprawy jakości powietrza?"

10.10.2024 r. w siedzibie Straży Miejskiej w Cieszynie odbyło się posiedzenie komisji konkursowej konkursu plastycznego pt. „Jak mogę przyczynić się do poprawy jakości powietrza?", organizowanego w ramach Marszałkowskiego Projektu Poprawy Jakości Powietrza INICJATYWA ANTYSMOGOWA w 2024 r. Do konkursu nadesłano ponad 50 prac. Celem konkursu było między innymi rozwijanie wyobraźni i pomysłowości dzieci poprzez prace plastyczne, a w głównej mierze sprowokowanie dyskusji oraz uświadamianie jak ważna jest sprawa ochrony powietrza od zanieczyszczeń i smogu dla naszego życia i zdrowia. 

Udział w konferencjach:

• 18 i 19.03.2024 r., podczas konferencji w Jeleniej Górze na temat „Między suszą a powodzią. Błękitno-zielona infrastruktura jako narzędzie adaptacji do zmiany klimatu”, Gmina Cieszyn zaprezentowała dwa wystąpienia: "Formy angażowania mieszkańców i praktycznej edukacji o błękitno-zielonej infrastrukturze (na przykładzie Cieszyna)" oraz "Jak zarządzać zielenią w małych miastach? Przydatne narzędzia, standardy i dobre praktyki",

• 29.04.2024 r., w sali konferencyjnej Transgranicznego Centrum Informacji Turystycznej w Cieszynie odbyła się konferencja prasowa podsumowującą projekt „Cieszyn - miasto samowystarczalne", realizowany ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2014-2021 w ramach programu „Rozwój lokalny". Podczas wydarzenia zaprezentowano założenia i efekty projektu „Cieszyn - miasto samowystarczalne", oraz podsumowano zadania: „Zielone Sąsiedztwo", „Szkoła Rzemiosł i Prace na terenach zielonych w Cieszynie". 

• 11.05.2024 r., podczas konferencji w Wyższej Szkole Administracji w Bielsku-Białej na temat „Ochrona środowiska – teraźniejszość i przyszłość”, Gmina Cieszyn zaprezentowała wystąpienie "Zarządzanie terenami zieleni jako działania w zakresie mitygacji i adaptacji do zmian klimatu na przykładzie Miasta Cieszyna".

wspieranie termomodernizacji budynków

Ustawą z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków (tekst jednolity: Dz. U. z 2022 r., poz. 438 z późn. zm.), minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa został zobowiązany do prowadzenia centralnej ewidencji emisyjności budynków (dalej CEEB), w której aktualnie gromadzone są dane i informacje o budynkach i lokalach w zakresie:

• źródła ciepła, w tym zasilania z sieci ciepłowniczej, wykorzystywanego na potrzeby budynku lub lokalu,

• źródła spalania paliw (w rozumieniu art. 157a ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, o nominalnej mocy cieplnej mniejszej niż 1 MW).

Prowadzenie CEEB zostało powierzone Głównemu Urzędowi Nadzoru Budowlanego (dalej GUNB). Obowiązek złożenia stosownej deklaracji – zawierającej powyższe informacje – dotyczy właścicieli i zarządców budynków i lokali. 

Deklaracje można składać:

• w formie elektronicznej wykorzystując do tego aplikację na stronie https://ceeb.gov.pl (za pomocą profilu zaufanego, podpisu kwalifikowanego, e-dowodu), 

• w formie papierowej – wypełniony dokument należy wysłać listem za pośrednictwem poczty albo złożyć osobiście we właściwym urzędzie gminy/miasta (zgodnie z lokalizacją budynku/lokalu).

Zgłoszenie źródła ciepła i spalania paliw uruchomionego przed 1 lipca 2021 r. właściciele/zarządcy budynków i lokali mieli obowiązek dokonać w okresie od 1 lipca 2021 r. do 30 czerwca 2022 r., natomiast jeżeli źródła ciepła i spalania paliw zostało uruchomione po 1 lipca 2021 r. – w terminie 14 dni od dnia pierwszego uruchomienia.

W przypadku Cieszyna informacje o CEEB i związanych z ewidencją obowiązkach właścicieli/zarządców budynków i lokali były przekazywane mieszkańcom za pośrednictwem:

• strony internetowej www.cieszyn.pl,

• artykułów i ogłoszeń zamieszczanych kilkakrotnie na łamach „Wiadomości Ratuszowych”,

• ulotek dystrybuowanych m.in. w ramach prowadzenia punktu informacyjnego programu „Czyste powietrze” oraz podczas spotkań z mieszkańcami.

Na dzień 31 grudnia 2022 r. do CEEB z terenu Cieszyna wprowadzono 6.981 deklaracji, z których 3.811 zostało wprowadzonych (w latach 2021-2022) przez uprawnionych pracowników Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa, Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, Straży Miejskiej w Cieszynie oraz Zakładu Budynków Miejskich w Cieszynie Sp. z o.o. 

W 2023 r. pracownicy Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa wprowadzili do CEEB 39 deklaracji złożonych „papierowo” w Urzędzie Miejskim w Cieszynie, a w 2024 r.– 48 deklaracji. 

Na dzień 31 grudnia 2023 r. z 5.518 punktów adresowych na terenie Cieszyna zarejestrowanych w bazie CEEB 4.630 posiadało co najmniej 1 złożoną deklarację (poziom wypełnienia bazy – 83%), natomiast na dzień 31 grudnia 2024 r. poziom wypełnienia bazy wyniósł 83,4% – na 5.571 punktów adresowych 4.646 posiadało złożona co najmniej jedną deklarację.