zamek cieszyn
Zamek Cieszyn to nietypowa instytucja kultury, która wspiera innowacyjny biznes, promuje dobre projektowanie, ale również tworzy ofertę turystyczną, opiekuje się zabytkami i organizuje różnorodne wydarzenia kulturalne.
Zamek Cieszyn od 2013 r. jest prowadzony wspólnie przez Miasto Cieszyn i Województwo Śląskie, co oznacza udział w szeregu przedsięwzięć w skali całego województwa.
Na budżet Zamku składają się dotacje podmiotowe z Urzędu Miejskiego Cieszyna oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, dotacje celowe jak na przykład ta dotycząca zarządzania Ekspozycją Drukarstwa, środki z projektów unijnych i ministerialnych, a także dochody własne, głównie z wynajmów przestrzeni biurowych i usługowych oraz sprzedaży biletów na Wieżę Piastowską.
Na koniec 2024 r. Zamek zatrudniał 23 osoby (17,45 etatu), w tym wynagrodzenia 4 osób (2,75 etatu) pokrywane były z dotacji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego. Dodatkowo Zamek zlecał usługi stałe, związane m.in. z obsługą prawną, ochroną budynków, sprzątaniem.
Zamek jest siedzibą i obszarem działania takich organizacji jak:
Stowarzyszenie Wspierania Inicjatyw Gospodarczych Delta Partner,
EUWT Tritia,
Fundacja dla Zwierząt i Środowiska „Lepszy Świat”,
Fundacja „Laja” (Herbaciarnia),
Spółdzielnia Socjalna „Ofka” (8 Pokoi),
Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznych „Golęszyce”,
Fundacja Punktum Montessori (przedszkole).
Punkt Informacji Turystycznej działa w Śląskim Systemie Informacji Turystycznej, zapewnia bezpłatny dostęp do Internetu, map, przewodników i materiałów promocyjnych.
Transgraniczne Centrum Informacji Turystycznej współpracuje ze Śląską Organizacją Turystyczną, Polską Organizacją Turystyczną, Euroregionem Śląsk Cieszyński, Stowarzyszeniem Rekonstrukcji Historycznych „Golęszyce”, punktami informacji z województwa śląskiego, z Polski i z zagranicy, gminami , PTTK oraz gminnymi ośrodkami kultury.
Graduation Projects
1 marca miało miejsce otwarcie wystawy Graduation Projects. Wystawa prezentowała 30 najlepszych projektów dyplomowych z Polski, Czech, Słowacji i Węgier, wybranych na drodze międzynarodowego przeglądu. Do wystawy został opracowany katalog w nakładzie 300 sztuk. Wystawę można było oglądać w Zamku Cieszyn do dnia 28 kwietnia. Celem takiego przeglądu jest nie tylko zaprezentowanie wybranych projektów, ale także stworzenie platformy do wymiany doświadczeń i nawiązania kontaktów zawodowych.
KONKURS ŚLĄSKA RZECZ
W maju odbyło się spotkanie jury 18. Edycji konkursu Śląska Rzecz, które wybrało najlepsze projekty w czterech kategoriach: usługa, grafika użytkowa, wystawiennictwo i produkt. Do konkursu zgłosiło się 28 firm i instytucji. Uroczysta Gala wręczenia nagród miała miejsce w dniu 18 lipca, towarzyszyło jej otwarcie wystawy. Wystawa prezentowała 21 wybranych przez jury projektów. Wydano katalog w ilości 300 egzemplarzy. Wystawę można było oglądać do 25 października.
inne wystawy i wydarzenia
Rzemiosło zachwyca. Wystawa podsumowująca I edycję Szkoły Rzemiosł Cieszyn.
Wystawa prezentowana w budynku Oranżerii od dnia 10 grudnia 2023 r. do dnia 25 lutego 2024 r. Stanowiła podsumowanie 10-miesięcznej pracy uczestników w 6 pracowniach rzemieślniczych. Ekspozycja zaprezentowała szeroki wachlarz tradycyjnych technik rzemieślniczych, które zostały połączone z nowoczesnym podejściem do designu i własnej interpretacji materiału.
Dizajn w przestrzeni publicznej Urban Farming. Rolnictwo przenosi się do miast Prezentacja wystawy podczas Łódź Design Festiwal w dniach 21-26 maja 2024 r. Ekspozycja ta była częścią szerokiej refleksji nad nowymi modelami produkcji żywności, które wkraczają do miast, zmieniając podejście do przestrzeni miejskich i rolnictwa. Wystawa zaprezentowała różne podejścia do miejskiego rolnictwa, które staje się odpowiedzią na rosnące wyzwania związane z urbanizacją, zmianami klimatycznymi i potrzebą zrównoważonego rozwoju.
Synergia - wystawa prac studentów z dwóch kół naukowych Uniwersytetu Śląskiego Wydziału Sztuki i Nauk o Edukacji w Cieszynie – Koła Naukowego Projektantów Graficznych „Grid” i Koła Naukowego Ceramiki „Szlikier” prezentowana w Oranżerii w dniach 05.06 -10.07.2024 r.
4 Design Days odbyły się w dniach 25-28 stycznia 2024 r. w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach. Była to ósma edycja tego wydarzenia, które co roku gromadzi czołowych architektów, projektantów, inwestorów, deweloperów oraz przedstawicieli władz samorządowych. W tej edycji Udział Zamek Cieszyn był Partnerem Instytucjonalnym, dyrektor Zamku była prelegentem w panelu dotyczącym rzemiosła.
Udział Zamku Cieszyn w Pikniku Naukowym Centrum Nauki Kopernik w Warszawie w dniu 15 czerwca 2024 r. – stoisko Szkoły Rzemiosł Cieszyn. Udział Zamku Cieszyn miał na celu zwrócenie uwagi na wartość edukacyjną i kulturową rzemiosła, które jest częścią dziedzictwa naszego regionu, ale również istotnym elementem współczesnego rozwoju kreatywnych zawodów.
Weekend z Seniorem w Zamku Cieszyn – trzydniowe wydarzenie, które miało miejsce od 4 do 6 października. Dedykowane było seniorom, opiekunom, psychologom, terapeutom i rodzinom osób starszych. W programie znajdywały się warsztaty, które obejmowały takie tematy jak: dieta seniora, pielęgnacja skóry dojrzałej, ćwiczenia ruchowe, gry i zabawy umysłowe, warsztaty rękodzielnicze oraz spacery tematyczne. Udział w przedsięwzięciu wzięło około 200 osób.
Sztuka przez przeszkody. Kreatywność Pogodnej Jesieni zwieńczeniem rocznej współpracy pomiędzy instytucjami był wernisaż wystawy prac mieszkańców PDPS Pogodna Jesień w Cieszynie. Na wystawie podziwiać można było ceramikę, hafty jak i rysunki. Na wystawie były również zaakcentowane treści takie jak: rola arteterapii, czym jest pracowania terapii zajęciowej, profile autorów. Całość pokazana została z zaakcentowaniem roli pracowni - jako usługi wspierającej. Czas trwania wystawy: 22.11.2024 – 31.01.2025.
Graduation Projects 24 – 29 i 30 listopada odbyły się obrady międzynarodowego jury, które wybrało 30 najlepszych prac z Czech, Słowacji, Polski i Węgier, które będzie można oglądać na wystawie od 7 marca do 27 kwietnia 2025 r.
Zaprojektuj Święta w Zamku Cieszyn – wydarzenie dedykowane całym rodzinom miało miejsce 14 grudnia. Do licznych warsztatów i aktywności należały: pieczenie cieszyńskich ciasteczek, tworzenie ozdób świątecznych, projektowanie kartek świątecznych z wykorzystaniem artystycznych technik drukarskich, dzierganie szalika dla jelonka. Dużym zainteresowaniem cieszyły się również: pokaz pieczenia szulek, strefa dobrych życzeń, kreatywna strefa dziecięca, kiermasz świąteczny w pasażu Oranżerii, koncert trębaczy - świąteczne muzykowanie w wykonaniu uczniów z klasy trąbki mgr Joachima Paczyńskiego z Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. I. Paderewskiego w Cieszynie. Wydarzeniu towarzyszyło również wydanie gazety zamkowej Wiadomości Zamkowe, w nakładzie 2000 tysięcy egzemplarzy. Jedną z licznych atrakcji była także mała wystawa pt. „Co ma piernik do… Cieszyna?” gdzie można było podziwiać stare formy piernikarskie – wypożyczone we współpracy z Muzeum Śląska Cieszyńskiego. Wystawę można było oglądać do 15 stycznia 2025 r.
Dizajn w Przestrzeni Publicznej. Senior (design)er poszukiwany. Kolejna edycja z cyklu wystaw – Dizajn w przestrzeni publicznej. Wystawa skupiona była wokół tematyki pro senioralnej. Dzięki wybranym projektom i zagadnieniom, przedstawiony został temat poprawienia komfortu życia seniora i jego aktywności w przestrzeni publicznej. Wydano katalog w ilości 300 egzemplarzy. Wernisaż miał miejsce 19 grudnia, a wystawę można było zwiedzać do 2 marca 2025 r.
PROGRAM ROZWOJU LOKALNEGO (PRL) dla Cieszyna
W pierwszym półroczu 2024 r. kontynuowano prace związane z realizacją projektu PROGRAM ROZWOJU LOKALNEGO (PRL) dla Cieszyna.
Zamek Cieszyn w ramach umowy partnerstwa z Urzędem Miejskim realizował cztery przedsięwzięcia:
a) Szkołę Rzemiosł,
b) Zielone sąsiedztwo,
c) Dostępność Wzgórza Zamkowego – nieinwestycyjne,
d) Dostępność Wzgórza Zamkowego – inwestycyjne.
a) Szkoła Rzemiosł: kontynuowano zajęcia w pracowni rusznikarskiej, wykonano dokumentację zdjęciową w tej pracowni, zorganizowano warsztaty dla dzieci i młodzieży w okresie ferii zimowych oraz dla uczniów szkół średnich w drugim semestrze, opracowano i wydano katalog podsumowujący I edycję, zorganizowano wyjazd studyjny do Genewy i wyjazd studyjny do Łodzi,
b) Zielone sąsiedztwo – zrealizowano kampanię promocyjną w placówkach oświatowych, przeprowadzono konkurs, wyłoniono placówki, zrealizowano 6 ogródków, kontynuowano realizację inicjatyw mieszkańców, zorganizowano spotkania edukacyjne dla uczniów,
c) d) Dostępność Wzgórza Zamkowego – zrealizowano montaż masztu i kamery na Wieży Piastowskiej, w Rotundzie, wykonano projekt i montaż makiety historycznej w TCIT.
W miesiącu kwietniu zakończono realizację wszystkich przedsięwzięć w ramach projektu.
Creative works with small and remote places (SMOTIES)
Projekt SMOTIES To kolejne, wspólne działanie europejskich partnerów tworzących platformę Human Cities. Są nimi instytucje publiczne, uczelnie wyższe, centra projektowe, organizacje pozarządowe, ośrodki badawcze zlokalizowane w 10 europejskich miastach:
Mediolan (Włochy),
Rejkiawik (Islandia),
Ermopouli (Grecja),
Funchal (Portugalia),
Saint-Étienne (Francja),
Graz (Austria),
Ljubljana (Słowenia),
Tallinn (Estonia),
Cieszyn (Polska),
Londyn (Wielka Brytania).
Zamek Cieszyn jest partnerem w projekcie: Creative works with small and remote places (akronim: SMOTIES), finansowanym z programu Kreatywna Europa.
SMOTIES opiera się na zaangażowaniu lokalnej społeczności i poprzez wspólne działania w przestrzeni publicznej ma przyczynić się do pobudzania aktywności i kreatywności „małych i odległych miejsc”. Zamek Cieszyn, jako jedyny polski partner projektu, wybrał Bobrek jako miejsce działań.
W ramach projektu zrealizowano szereg aktywności od stycznia do października 2024 r. Na początku roku, w styczniu, zespół pracował nad sprawozdaniami za rok poprzedni oraz odbyło się spotkanie online partnerów projektu Human Cities. W kolejnych miesiącach, od lutego do marca, zespół planował działania na 2024 r., a także odbyły się rozmowy z Uniwersytetem Śląskim oraz innymi partnerami. Ważnym wydarzeniem była organizacja spotkania dla mieszkańców Bobrka, pt. „Co dalej z terenem boiska na Bobrku” (14 marca 2024 r.), które miało na celu zebranie opinii i pomysłów dotyczących przyszłości tej przestrzeni.
W kwietniu zorganizowano wydarzenie plenerowe „Wielkie sprzątanie Bobrka”, w ramach którego mieszkańcy wspólnie porządkowali teren. Zamek Cieszyn zebrał także dane od partnerów projektu, które były następnie analizowane i publikowane przez zespoły z Islandii i Wielkiej Brytanii. W maju zorganizowany został wyjazd do Grazu na międzynarodowe spotkanie partnerów projektu. W tym samym miesiącu odbył się wykład „Jak projektować przestrzeń publiczną dla pokolenia Z i alfa”, który odbył się we współpracy z Uniwersytetem Śląskim. Zrealizowano również instalację mebli miejskich na osiedlu Bobrek Zachód.
W czerwcu przeprowadzono warsztaty „Zróbmy miasto” we współpracy z Urzędem Miasta Cieszyn. Przygotowano materiały promujące projekt, które zostały przekazane partnerowi z Austrii, w tym filmik z udziałem młodzieży z Bobrka. Efektem końcowym działań były zrealizowane prace związane z malowaniem boiska do koszykówki, a także montaż tablic edukacyjnych i zewnętrznej biblioteczki. We wrześniu odbyło się spotkanie podsumowujące projekt w Tallinie. Projekt zakończono w październiku 2024 r.
Projekt SMOTIES był doskonałą okazją do realizacji działań na rzecz społeczności Bobrka, a także do budowania międzynarodowej współpracy, która przyniosła korzyści zarówno dla uczestników projektu, jak i dla samej lokalnej społeczności.
projekt: Obserwatorium Designu
Projekt rozpoczął się w listopadzie 2023 r. i potrwa do października 2025 r. Jest dofinasowany w 100% ze środków Unii Europejskiej. Obserwatorium współtworzą Zamek Cieszyn( Lider) oraz partnerzy Akademia WSB i Media Lab (instytucja kultury Katowice Miasto Ogrodów). Planowany budżet Zamku Cieszyn: 261.500,00 zł.
W 2024 r. w ramach projektu:
zatrudniono Koordynatora merytorycznego projektu oraz 2 pracowników ds. realizacji projektu,
realizowano proces badawczy - badania w grupie projektantów. Wraz z partnerami tworzącymi Obserwatorium Designu rozpoczęto przygotowania do realizacji procesu badawczego. Wypracowano koncepcję metodologii badań trzech grup respondentów (projektantów, przedsiębiorców oraz instytucji kultury i przedstawicieli administracji samorządowej). Opracowano scenariusz badań ilościowych, które są prowadzone w grupach docelowych. Opracowano też kwestionariusz badań jakościowych w grupie projektantów. Wyłoniono wykonawcę badań, które te badania następnie przeprowadził.
W dniu 1 marca 2024 roku zorganizowano spotkanie sieciujące Sieci Regionalnych Specjalistycznych Obserwatoriów Województwa Śląskiego, połączone z oficjalnym otwarciem i prezentacją założeń Obserwatorium Designu. Gościem był ekspert, Piotr Świątek, przedstawiciel PDR Cardiff, który wygłosił prezentację pt.: „Obserwatorium Designu/Obserwatorium Przyszłości”. W trakcie spotkania miały miejsce także następujące prezentacje:
Sieć Regionalnych Obserwatoriów Specjalistycznych – tworzenie przestrzeni dla rozwoju innowacji,
Cele, program działania i konsorcjum Obserwatorium Designu.
W miesiącu październiku zrealizowano zaplanowaną na 2024 r. wizytę studyjną podczas Dutch Design Week w Eindhoven.
Szkoła Rzemiosł II Edycja ( Wsparcie innowacyjności i przedsiębiorczości / design/rzemiosło)
Projekt dofinansowany jest ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury. Jego realizację rozpoczęto w maju 2024 r.
W maju i czerwcu pracowano nad realizacją strategii komunikacji, opracowano wstępny plan nauczania, pracowano nad strategią II edycji, wybrano rzemiosła, przeprowadzono uzgodnienia z rzemieślnikami, przygotowano rekrutację.
W czerwcu Szkoła Rzemiosł Cieszyn na zaproszenie Centrum Nauki Kopernik wzięła udział w Pikniku Naukowym. Tego dnia zostały przeprowadzone warsztaty z plecionkarstwa.
3 lipca ruszyła rekrutacja do II edycji Szkoły Rzemiosł Cieszyn, która została zakończona 12 sierpnia.
W lipcu oraz w sierpniu odbyły się kolejne warsztaty letnie dla dzieci w ramach Małej Pracowni Rzemiosła.
Uroczysta inauguracja II edycji odbyła się 14 września w Zamku Cieszyn. Tego dnia rozpoczęły się też pierwsze zajęcia w pracowniach. W listopadzie Szkoła Rzemiosł gościła grupę „Rzemiosło Żyrardów” podczas wizyty studyjnej.
15 listopada odbył się wernisaż wystawy „Nowe Sploty” współorganizowanej przez Zamek Cieszyn i ASP w Katowicach. Wystawa prezentowała prace studentów, dla których punktem wyjścia było odkrywanie lokalnej tożsamości rzemiosła i rękodzieła.
W grudniu odbyły się również warsztaty rzemieślnicze w ramach projektu „Nowe Sploty” z plecionkarstwa i zabawkarstwa.
Do grudnia odbyło się 6 zjazdów Szkoły Rzemiosł Cieszyn.
Dostępność
W Zamku Cieszyn jest powołany zespół pracujący na bieżąco nad planem zwiększenia dostępności instytucji.